ΑρχειοθήEις μνήμην του Ορφέως Μεγάλο κακό η ημιμάθεια…!!! ΛΕΙΒΗΘΡΑ : Μέχρι και έωςκη ιστολογίου

Σάββατο 26 Ιανουαρίου 2013

Ο Φιλόσοφος Πρόκλος και η Ασκληπιγένεια

Ο Νεοπλατωνικός φιλόσοφος Πρόκλος υπήρξε ένας από  τους τελευταίους της Αθηναϊκής Σχολής, και ο κυριότερος εκπρόσωπός της. Γεννήθηκε το 412μ.Χ. στην Κωνσταντινούπολη, και καταγωγή είχε από τη Λυκία της Μ. Ασίας. Σπούδασε στην Αλεξάνδρεια και την Αθήνα, στην αρχή Ρητορική, αργότερα Φιλοσοφία και Μαθηματικά. Δάσκαλοί του υπήρξαν ο Ολυμπιόδωρος και ο μαθηματικός Ήρωνας. 

Μέχρι το θάνατό του, το 485μ.Χ., ήταν διευθυντής της Πλατωνικής Ακαδημίας στην Αθήνα που, ως γνωστό, έκλεισε ο Αυτοκράτορας Ιουστινιανός (529 μ.Χ.) με διάταγμα που απαγόρευε τη διδασκαλία της φιλοσοφίας.


Ο Πρόκλος ήταν βαθύτατα θρησκευτικός, εσωτεριστής, οραματιστής αλλά και φιλάνθρωπος με κοινωνική δράση. Υπήρξε πολυγραφότατος. Το έργο του αποτελείται από μελέτες της Πλατωνικής μεταφυσικής, φιλοσοφικές έρευνες, καθώς και από μία συνοπτική μελέτη της ελληνικής λογοτεχνίας.  Ακόμη, έγραψε ύμνους στους αρχαίους θεούς. 

Αναγνώριζε πως, μέσα από τους θρησκευτικούς ύμνους (ελλην. ρίζα υμν = δεσμός, σύνδεσμος), ο φιλόσοφος εγείρει τη θεϊκή φύση και ανοίγει το δρόμο προς την τελείωση, και στη συνέχεια τη θέωση.

Ένα από τα κυριότερα έργα του είναι η «Στοιχείωση Θεολογική». Σε αυτό πραγματεύεται τη μεταφυσική διάρθρωση του Όντος. Συγκεκριμένα, λέει ότι:

             Καθετί που μετέχει στο ΕΝ, είναι συν ένα, και όχι μείον ένα.
             Καθετί που γίνεται ένα, γίνεται ένα από τη συμμετοχή τους στο ΕΝ.
             Καθετί που είναι ενωμένο, είναι διαφορετικό από το ΕΝ καθεαυτό.
             Κάθε πλήθος έπεται του Ενός.

Η καινοτομία του Πρόκλου βρίσκεται στην εισαγωγή της μεταφυσικής των ΕΝΑΔΩΝ. Όπως ο Νους αποτελείται από Νόες και η Ψυχή από ψυχές, έτσι και το ΕΝ αποτελείται από ΕΝΑΔΕΣ. Οι ΕΝΑΔΕΣ  είναι κατώτερα του  Ενός, αλλά ανώτερες του Νου. Πέρα, όμως, από το θεωρητικό υπόβαθρο, ο Πρόκλος πιστεύει στη θρησκευτική πρακτική. Έδειξε ιδιαίτερο ενδιαφέρον για  τις θεουργικές ιεροτελεστίες, την αστρολογία και την ανάκληση θεών. 

Στο έργο του «Θεολογούμενα Πλάτωνος» ορίζει τη θεουργία ως δύναμη υψηλότερη από κάθε ανθρώπινη σοφία, που περιέχει όλα τα αγαθά της μαντικής, τις καθαρτήριες δυνάμεις της μύησης, και γενικά τις λειτουργίες κάθε κατοχής. 

Σύμφωνα με τον Πρόκλο, η θεουργία βοηθά τους πιστούς να  ξεφύγουν από την ειμαρμένη,  να ανέλθουν μέχρι το νοητό πυρ και να εξασφαλίσουν την αθανασία της ψυχής. Στη θεουργία γινόταν, ακόμα,  χρήση μαγικών αγαλματιδίων. Είχαν προέλευση στην πρωτόγονη πίστη ότι υπάρχει μια αλληλεπίδραση, μια φυσική συμπάθεια που ενώνει μυστικά το πρωτότυπο με την εικόνα, δηλαδή το Θεό με την υλική αναπαράστασή του. Αυτή την αντίληψη φαίνεται ότι υιοθέτησε ο χριστιανισμός με τις χειροποίητες και θαυματουργές εικόνες του.

Στη θεουργία ο Πρόκλος μυήθηκε από την Ασκληπιγένεια, την κόρη του Πλούταρχου του Αθηναίου, που ήταν επικεφαλής της Ακαδημίας Αθηνών, και είχε μυήσει σε βάθος την κόρη του στα μυστικά της θεουργίας. Η Ασκληπιγένεια τού αποκάλυψε τις παλαιές μυστηριακές τελετές (τα ιερά «όργια») και τη χαλδαϊκή μαγεία. Μόνο αυτή είχε αυτές τις γνώσεις από τότε που πέθανε ο πατέρας της. 

Μετά τη μαθητείας κοντά της, ο Πρόκλος απέκτησε την ικανότητα να βλέπει θεία οράματα, να προκαλεί βροχή, ακόμη και να θεραπεύει ανίατες ασθένειες. Η Ασκληπιγένεια συνέχισε να διδάσκει ακόμη και όταν ο φιλόσοφος Μαρίνος διαδέχθηκε τον Πρόκλο. Παράλληλα συνεργαζόταν με αρκετές άλλες γυναίκες για τη συνέχιση της Σχολής.

Δάσκαλος του Πρόκλου υπήρξε και ο διάδοχος του Πλούταρχου στην Ακαδημία, ο Συριανός, με τον οποίο συνδέθηκε με μεγάλη φιλία. Σώζεται επιτύμβιο επίγραμμα όπου μαρτυριέται η ευγνωμοσύνη του Πρόκλου για τη διδασκαλία που δέχθηκε από τον Συριανό. Θα ήθελα να τελειώσω με τα  λόγια αυτού του επιγράμματος που έγραψε ο ίδιος ο Πρόκλος:

«Πρόκλος εγώ υπήρξα Λύκιος στην καταγωγή, αυτόν που ο Συριανός έθρεψε εδώ με τη διδασκαλία του ως διάδοχό του. Αυτός ο κοινός τάφος δέχθηκε τα σώματα και των δύο, κι είθε να λάχει και στις ψυχές τους τόπος κοινός».

Μαίρη Ζωγράφου 

Το είδαμε εδώ

Δεν υπάρχουν σχόλια: