Σε μια δήλωση που δεν πέρασε απαρατήρητη, ο Ρώσος υπουργός Εξωτερικών Σεργκέι Λαβρόφ έθεσε ως όρο για την επίτευξη ειρηνευτικής συμφωνίας με την Ουκρανία την αναγνώριση της ελληνικής μειονότητας που ζει κυρίως στη Μαριούπολη και τις παράκτιες περιοχές της Αζοφικής.
Η δήλωση αυτή, με φόντο τις συνεχείς διαπραγματεύσεις για την ειρήνευση στην περιοχή, αποτελεί μια απροσδόκητα θετική παρέμβαση υπέρ των ελληνικών κοινοτήτων, που για χρόνια ζούσαν στη σκιά της ιστορίας, παρότι υπήρξαν ακλόνητοι θεματοφύλακες του ελληνισμού στην περιοχή.
Θύμισε... τη Συνθήκη της Αδριανούπολης (1829)
Η στάση αυτή του Λαβρόφ θυμίζει ιστορικά γεγονότα άλλων εποχών. Το 1829, με τη Συνθήκη της Αδριανούπολης, η Ρωσία του Τσάρου Νικολάου Α’ υποχρέωσε την Οθωμανική Αυτοκρατορία να αναγνωρίσει de facto την ανεξαρτησία της Ελλάδας, ύστερα από πολυετή αγώνα και γεωπολιτική διαπραγμάτευση.
Τότε, ο ρωσικός παράγοντας προώθησε τα συμφέροντα των χριστιανικών πληθυσμών, κυρίως των Ελλήνων, υποστηρίζοντας ουσιαστικά την ίδρυση του πρώτου ελληνικού κράτους. Σήμερα, περίπου δύο αιώνες μετά, η αναφορά Λαβρόφ στην ελληνική ταυτότητα ξυπνά αναλογίες και μνήμες.
Το μήνυμα πίσω από τα λόγια
Παρά τις γεωπολιτικές σκοπιμότητες της Μόσχας, δεν μπορούμε να παραγνωρίσουμε την ηθική και πολιτιστική αξία αυτής της τοποθέτησης. Οι Έλληνες της Ουκρανίας, ιδιαίτερα στη Μαριούπολη, έχουν υποστεί μεγάλες απώλειες, πολεμικές καταστροφές, ξεριζωμό και απαξίωση.
Η αναγνώριση της ιστορικής τους παρουσίας και η προστασία της ταυτότητάς τους δεν είναι πολιτικό παιχνίδι – είναι υποχρέωση του πολιτισμένου κόσμου.
Οι φωνές των μειονοτήτων ζητούν ακρόαση
Σε έναν κόσμο όπου οι ισχυροί συχνά λησμονούν τους μικρούς, η φωνή των πολιτιστικών και εθνοτικών κοινοτήτων –όπως των Ελλήνων στην Ουκρανία– πρέπει να ακουστεί δυνατά. Μια ειρήνη που παραβλέπει τις ταυτότητες και τη μνήμη των λαών δεν είναι ειρήνη, είναι απλώς ανακωχή.
Συμπέρασμα
Η δήλωση Λαβρόφ, θετική ή όχι από διπλωματικής απόψεως, έφερε και πάλι στο προσκήνιο τον ξεχασμένο ελληνισμό της Αζοφικής. Κι αυτό, από μόνο του, είναι μια υπενθύμιση προς όλους: Ότι οι ρίζες μας δεν είναι διαπραγματεύσιμες. Ότι ο ελληνισμός της διασποράς δεν είναι απλώς παρελθόν, αλλά ζωντανό παρόν που αξίζει σεβασμό, αναγνώριση και μέλλον.
Το άρθρο βασίζεται σε δηλώσεις του Ρώσου ΥΠΕΞ και στην ιστορική αναδρομή της Συνθήκης της Αδριανούπολης του 1829. Για τη διασφάλιση των μειονοτήτων, κάθε φωνή μετράει.
