Του Κωνσταντίνου Σ Γιάντσιου
Το τρίπτυχο «πατρίς – θρησκεία – οικογένεια» κουβαλάει έναν μακρύ συμβολισμό. Δεν είναι δημιούργημα της χούντας, ούτε σλόγκαν ενός αυταρχικού καθεστώτος. Είναι αξίες που κρατούν ζωντανό έναν λαό μέσα στους αιώνες. Το λάθος που έγινε στη Μεταπολίτευση ήταν ότι, στην προσπάθεια να αποκοπούμε από το παρελθόν της δικτατορίας, πετάξαμε μαζί με το σύνθημα και την ουσία.
Η δικτατορία πράγματι χρησιμοποίησε το τρίπτυχο για να ντύσει την εξουσία της με «ιερότητα». Όμως οι έννοιες αυτές δεν γεννήθηκαν το ’67 ούτε πέθαναν το ’74. Ανήκουν στον λαό που τις έζησε, και όχι σε ένα καθεστώς που τις καπηλεύτηκε.
Μετά τη Μεταπολίτευση, η αριστερά ανέλαβε την ιδεολογική πρωτοκαθεδρία και μετέφερε την καχυποψία απέναντι σε κάθε τι εθνικό. Το έθνος παρουσιάστηκε περίπου ως «επικίνδυνο κατασκεύασμα» που πρέπει να ξεπεραστεί. Σιγά σιγά, αυτή η στάση επηρέασε και τη δεξιά, που για να μη στιγματιστεί «εθνικιστική», ακολούθησε συχνά την ίδια λογική. Έτσι φτάσαμε σε μια κοινωνία όπου το να μιλάς για ( έθνος ) ( λαό) θεωρείται σχεδόν ύποπτο.
Κι όμως, το έθνος δεν είναι σχήμα ιδεολογικό. Το έθνος είναι ο ίδιος ο λαός. Οι άνθρωποι που μοιράζονται γλώσσα, μνήμη, παραδόσεις, κοινούς αγώνες και κοινή προοπτική. Το έθνος δεν καταργείται ούτε από χούντες ούτε από ιδεολογίες. Γιατί είναι κάτι βαθύτερο: η ιστορική συνέχεια του ίδιου του λαού.
Αντί λοιπόν να αναλωνόμαστε σε φόβους μήπως μια λέξη μας στιγματίσει, ας ξαναδούμε την ουσία:
Η πατρίδα είναι το κοινό μας σπίτι.
Η θρησκεία είναι η πίστη και η πολιτιστική μας κληρονομιά.
Η οικογένεια είναι το κύτταρο που κρατάει όρθια την κοινωνία.
Δεν είναι «χουντικά» όλα αυτά. Είναι στοιχεία που κράτησαν έναν λαό ζωντανό όταν πέρασε πολέμους, σκλαβιά, επαναστάσεις και προσφυγιά. Αν τα βλέπουμε με φόβο, χάνουμε την ίδια μας τη ρίζα.
Η Μεταπολίτευση μάς άφησε δημοκρατία και ελευθερίες – κι αυτό είναι ανεκτίμητο. Αλλά άφησε και ένα κενό: μια καχυποψία απέναντι στην λέξη έθνος. Καιρός είναι να σταθούμε ξανά με αυτοπεποίθηση: το έθνος είναι ο λαός, και καμία ιδεολογία δεν μπορεί να το καταργήσει.
