Ο Πλάτων
Το όνομα "Πλάτων" ήταν το υποκοριστικό του όνομα. Το πραγματικό ήταν Αριστοκλής. Σύμφωνα με τις αναφορές τον αποκαλούσαν Πλάτωνα, που σημαίνει ευρύς, από το γυμνασμένο παρουσιαστικό του, από τους πλατύς ώμους του ή πιθανώς από το γυμνασμένο του στυλ.
Ο Πλάτων είχε γεννηθεί σε αριστοκρατική οικογένεια, με το γενεαλογικό δένδρο του πατέρα του να φτάνει πίσω στους πρώτους βασιλείς της Αθήνας. Ήταν γύρω στα 19 όταν συνάντησε τον Σωκράτη και έγινε ο αφοσιωμένος του μαθητής.
Δέκα χρόνια αργότερα, μετά το θάνατο του Σωκράτη άρχισε να ταξιδεύει γύρω στη Μεσόγειο. Σε ένα ταξίδι που θα διαρκούσε δώδεκα χρόνια, επισκέφθηκε την Ιταλία, τη Σικελία, τη Σειρήνα (μια αποικία στη σημερινή Συρία) και την Αίγυπτο, αναζητώντας φιλοσόφους και ιερείς, σπουδάζοντας μαθηματικά, φιλοσοφία, αστρονομία και θρησκεία και συνθέτοντας τους πρώτους του διαλόγους.
Επέστρεψε στην Ελλάδα σε ηλικία 40 ετών, όπου ίδρυσε την Ακαδημία, το πρώτο πανεπιστήμιο στη Δύση. Αυτή η σχολή, όπου ο μεγάλος μαθητής του Πλάτωνα ο Αριστοκλής φοίτησε για 20 χρόνια, ήταν αφιερωμένη στη μελέτη των μαθηματικών, της φιλοσοφίας, των φυσικών επιστημών και Νόμων και Διακυβέρνησης. Αυτό συνεχίστηκε επί 900 έτη έως ότου η Ακαδημία έκλεισε από τον αυτοκράτορα Ιουστινιανό.
Μαζί με τον Σωκράτη και τον Αριστοτέλη, ο Πλάτων έθεσε τις φιλοσοφικές βάσεις της Δυτικής κουλτούρας. Ο Πατέρας της Δυτικής Φιλοσοφίας, ο Πλάτων επηρέασε κάθε εποχή στους 23 αιώνες από την περίοδο που έζησε. Έχει εγκωμιαστεί ως "η ουσία της Δυτικής σκέψης", "ένας από τους κορυφαίους ποιητές του κόσμου" και "το υπόδειγμα της τελειότητας που θεωρείται ως πρότυπο από ανθρώπους ανώτερης διάνοιας επί δύο χιλιάδες χρόνια". (1)
Τα συγγράμματα του Πλάτωνα καλύπτουν μια σειρά από μεγάλης ποικιλίας θέματα - διακυβέρνηση και πολιτική, επιστήμη και θρησκεία, ήθη και τέχνη, ανθρώπινη φύση και έρωτα, και άλλα. Όμως στον πυρήνα βρισκόταν ο ισχυρισμός ότι υπάρχει μια εσωτερική ή θεμελιώδης αλήθεια της ζωής, πέρα από όσα βιώνουμε καθημερινά. Αυτήν την πραγματικότητα την έλεγε "ο Θεός και το Κάλλος".
Για τον Πλάτωνα ο Θεός δεν ήταν αποκλειστικά και μόνο μια νοητική έννοια ή ιδέα. Ήταν κάτι που μπορούσε να βιωθεί άμεσα - και αυτή η εμπειρία ήταν το ύψιστο επίτευγμα στη ζωή. Μας άφησε με μερικές ωραίες περιγραφές αυτής της εμπειρίας. Εδώ, για παράδειγμα, είναι ένα απόσπασμα από το "Φαίδων":
"Αλλά όταν επιστρέφει στον εαυτό της . . . (η ψυχή) περνάει στον άλλο κόσμο, την περιοχή της καθαρότητας, και αιωνιότητας, και αθανασίας, και του αμετάβλητου, που είναι η προέλευσή της. Τότε ξεκόβεται από το δρόμο των λαθών, και ταυτιζόμενη με το αμετάβλητο είναι αμετάβλητη. Και αυτή η κατάσταση της ψυχής αποκαλείται σοφία . . .
Η ψυχή είναι κατά πολύ όμοια με το θεϊκό, το αθάνατο, το διανοητικό, και το ενιαίο και ακατάλυτο, και αμετάβλητο." - Φαίδων
Τι μας λέει ο Πλάτων σχετικά με αυτήν την εμπειρία; Μας λέει ξεκάθαρα ότι αυτή δεν διαδραματίζεται στον εξωτερικό κόσμο της αισθητήριας αντίληψης. Και μάλιστα έρχεται ως αποτέλεσμα της "στροφής που κάνει" η ψυχή "προς τον εαυτό της" - μια προς τα μέσα στροφή της επίγνωσης. Βαθιά, μέσα, λέει ο Πλάτων, κάποιος βιώνει ένα πεδίο της ζωής που είναι καθαρό, αιώνιο9, αθάνατο, ενοποιημένο, και αμετάβλητο. Ο Πλάτων ονομάζει αυτήν την κατάσταση σοφία.
Στον Φαίδωνα ο Πλάτων περιγράφει την ίδια εμπειρία ξανά:
"Από τον παράδεισο που είναι πάνω από τα ουράνια, τι θα έκανε ποτέ ένας γήινος ποιητής ή τι θα τραγουδούσε επάξια; Είναι παρόμοιο με αυτό που θα σας περιγράψω, γιατί πρέπει να τολμήσω να πω την αλήθεια, αφής στιγμής η αλήθεια είναι το θέμα μου. Εκεί κατοικεί το ίδιο καθεαυτό το "είναι" με το οποίο σχετίζεται η καθαρή γνώση. Η άχρωμη, η άνευ μορφής, ακαθόριστη ουσία, ορατή μόνο στο νου, ο πιλότος της ψυχής. Η θεϊκή διάνοια, έχοντας τραφεί από το νου και την καθαρή γνώση, και η διάνοια της κάθε ψυχής που είναι ικανή να λαμβάνει την κατάλληλη για αυτήν τροφή, που χαίρεται να ατενίζει την πραγματικότητα, και που για άλλη μια φορά ατενίζει επίμονα την αλήθεια, ξαναγεμίζει και χαίρεται, έως ότου το πλήρωμα του κύκλου των κόσμων φέρει τον δικό της κύκλο ξανά στο ίδιο μέρος. Τη στιγμή της ολοκλήρωσης του κύκλου ατενίζει τη δικαιοσύνη, και την εγκράτεια, και την απόλυτη γνώση, όχι με μια μορφή γενιάς, ή σχέσης, που οι άνθρωποι ονομάζουν ύπαρξη, αλλά απόλυτης γνώσης στην απόλυτη ύπαρξη. Και ατενίζει την άλλη αληθινή ύπαρξη με τον ίδιο τρόπο, και τη γεύεται, περνά κάτω προς το εσώτερο των ουρανών και επιστρέφει σπίτι . . ." (3)
Ο Πλάτων περιγράφει ένα υπερβατικό πεδίο της ζωής, "την άχρωμη, άνευ μορφής, ακαθόριστη ουσία". Την χαρακτηρίζει ως "θεϊκή διάνοια", "καθαρή γνώση", "αλήθεια", "πραγματικότητα", "απόλυτη γνώση". Βιώνοντας κάποιος αυτό το πεδίο "ξαναγεμίζει, ανεφοδιάζεται και γίνεται χαρούμενος".
Είχε ο Πλάτων μια τεχνική καλλιέργειας αυτής της εμπειρίας; Προφανώς ναι, και φαίνεται ότι ήταν αυστηρή. Προϋπέθετε χρόνια σπουδής των μαθηματικών, αστρονομίας, μουσικής και γυμναστικής (προφανώς όχι πάλης) . . . ζώντας μια ζωή ενάρετη . . . πέντε χρόνια αυστηρών διαλεκτικών συζητήσεων . . . χρόνια υπηρεσίας στο κράτος . . . και μόνο μετά από όλα αυτά θα μπορούσαν λίγοι επιλεγμένοι άνθρωποι να είναι έτοιμοι και άξιοι να λάβουν την τελική πινελιά της γνώσης.
Από την αρχαία Βεδική παράδοση της γνώσης, ο Μαχαρίσι, έφερε στο φως μια απλή, φυσική, χωρίς προσπάθεια διαδικασία, εύκολη στην εκμάθηση και άνεση στην άσκηση, με την οποία οποιοσδήποτε μπορεί να έχει αυτήν την εσωτερική εμπειρία, που είναι ονομαστή ανά τους αιώνες. Αυτή είναι η τεχνική του Υπερβατικού Διαλογισμού. Οι πάντες στη γη, δίδαξε ο Μαχαρίσι, έχουν τη φυσική ικανότητα να βιώσουν τον εσωτερικό θησαυρό της ζωής, τον εσωτερικό ωκεανό άπειρης δημιουργικότητας και διάνοιας, το πεδίο της απέραντης καθαρής συνειδητότητας που κείται στη πηγή της σκέψης. Ο Μαχαρίσι περιγράφει αυτό το πεδίο ως έναν ωκεανό καθαρής γνώσης, δύναμης, και μακαριότητας, ως την πηγή των νόμων της φύσης που υποστηρίζει το ίδιο το σύμπαν.
Οι εκατοντάδες επιστημονικές ερευνητικές μελέτες στην τεχνική του Υπερβατικού Διαλογισμού αποκαλύπτουν γιατί αυτή η εμπειρία θεωρείτο πολύτιμη ανά τους αιώνες. Η τακτική άσκηση του ΥΔ οδηγεί σε μια ολοκληρωμένη λειτουργία του εγκεφάλου, στην αύξηση της δημιουργικότητας και της διάνοιας, στην καλύτερη υγεία και την αύξηση της ζωτικότητας, της εσωτερικής ειρήνης και ευτυχίας.
Τα αποτελέσματα είναι τόσο δυναμικά ώστε όταν το 1% του πληθυσμού μιας πόλης έχει μάθει την τεχνική, η ποιότητα της ζωής για όλη την πόλη βελτιώνεται - αυτό ανακλάται για παράδειγμα, στη μείωση των δεικτών της εγκληματικότητας και της βίας.
Την τεχνική του Υπερβατικού Διαλογισμού την έχουν μάθει εκατομμύρια άνθρωποι ανά τον κόσμο. Άνθρωποι από όλες τις στράτες της ζωής βιώνουν αυτό που έχει περιγράψει ο Πλάτων και τόσοι άλλοι στην ιστορία - και αυτή η απλή, φυσική εμπειρία εξυψώνει και μετασχηματίζει τις ζωές τους. Τι κόσμος θα είναι αυτός που μπορούμε να περιμένουμε καθώς αυτή η εμπειρία θα διαδίδεται όλο και ευρύτερα.
* * *
Για εκείνους που θα θέλανε ένα ακόμα απόσπασμα από τον Πλάτωνα, ιδού η διάσημη ομιλία στο "Συμπόσιο", όπου η δασκάλα του Σωκράτη, η Διοτίμα ή Μαντινεία, πραγματεύεται σχετικά με τους διαφορετικούς βαθμούς αντίληψης του Κάλλους. Αυτή καταλήγει περιγράφοντας την ύψιστη εμπειρία. Παρατηρείστε τις ομοιότητες ανάμεσα σε αυτά που περιγράφει και των όσων περιγράφει ο Πλάτων στο πιο σύντομο ανωτέρω απόσπασμα:
"Στρεφόμενος κάπως προς τον κύριο ωκεανό του Κάλλους μπορεί (κάποιος) με την περισυλλογή περί αυτού, να παράγει σε όλο τους το μεγαλείο πολλούς ωραίους καρπούς διαλεκτικής και διαλογισμού σε μια άφθονη σοδειά φιλοσοφίας. Έως ότου με τη δύναμη και την αύξηση των αποκτημάτων διακρίνει μια μοναδική γνώση που συνδέεται με ένα κάλλος για το οποίο δεν έχουμε μιλήσει ακόμη.
"Και εδώ, σε εκλιπαρώ", είπε εκείνη, "πρόσεξέ με όσο μπορείς καλύτερα.
"Όταν ένας άνθρωπος έχει εκπαιδευτεί τόσο πολύ στην αγάπη της αγάπης, έχοντας περάσει από τη μια θεώρηση του ωραίου στην άλλη, με τη σωστή και τακτική άνοδο, ξαφνικά θα έχει αποκαλύψει στον εαυτό του . . . ένα θαυμάσιο όραμα, όμορφο στη φύση του. Και αυτό, Σωκράτη, είναι το τελικό αποτέλεσμα όλου του προηγούμενου μόχθου.
"Κατ' αρχήν, υπάρχει για πάντα και ούτε έρχεται στην ύπαρξη μήτε αφανίζεται, ούτε γεμίζει μήτε αδειάζει. Ακόμη, δεν είναι ωραίο σε κάποια μέρη και άσχημο σε κάποια άλλα, ούτε είναι έτσι κι έτσι κάποιες στιγμές και διαφορετικό σε άλλες, μήτε ωραίο από μια άποψη και άσχημο από μια άλλη, ούτε επηρεάζεται τόσο από τη θέση ώστε να φαίνεται ωραίο σε κάποιους και άσχημο σε άλλους.
"Ούτε ξανά θα βρούμε το ωραίο παρόν στην εμφάνιση του προσώπου κάποιου ή των χεριών ή οποιουδήποτε άλλου μέρους του σώματος, μήτε ως μια συγκεκριμένη περιγραφή κάποιας γνώσης . . . αλλά να υπάρχει παντοτινά στη μοναδικότητα των μορφών ανεξάρτητο από μόνο του, ενώ όλη η ποικιλία των ωραίων πραγμάτων το μοιράζονται με τόση σοφία που παρόλο που όλα έρχονται στην ύπαρξη και χάνονται, αυτό ούτε αναπτύσσεται ούτε μικραίνει, και δεν επηρεάζεται από τίποτα . . .
"Στο τέλος φτάνει στο να γνωρίσει την ίδια την ουσία του Κάλλους. Σε αυτήν την κατάσταση της ζωής πέρα από όλα τα άλλα, αγαπητέ μου Σωκράτη", είπε η Μαντινεία, "ένας άνθρωπος βρίσκει ότι αληθινά αξίζει να ζει, καθώς προσυλλογίζεται την ουσιαστική ομορφιά . . .
"Όμως πες μου, τι θα συμβεί αν ένας από εσάς είχε την τύχη να κοιτάξει ολόκληρη την ουσιαστική ομορφιά, καθαρή και ανόθευτη . . .; Τι αν μπορούσε να ατενίσει τη θεϊκή ομορφιά την ίδια, στη μοναδική της μορφή;
"Η επαφή του δεν θα γίνει με την ψευδαίσθηση αλλά με την αλήθεια. Όταν λοιπόν αυτός έχει γεννήσει μια αληθινή αρετή και την αναθρέψει τότε είναι προορισμένος να κερδίσει τη φιλία των Ουρανών, αυτός, πάνω από όλους τους ανθρώπους, είναι αθάνατος." (3)
Ο Πλάτων περιγράφει την άμεση εμπειρία του "κύριου ωκεανού του ωραίου". Είναι αιώνιο, "υπάρχει για πάντα". Δεν αλλάζει ποτέ, "ούτε γεμίζει μήτε αδειάζει". Δεν βιώνεται σε όρους ιδιαιτεροτήτων - αυτό είναι, ίδιο με οτιδήποτε υπάρχει στον εξωτερικό κόσμο ή οποιαδήποτ4 "μερική γνώση". Αντίθετα, είναι "μοναδικότητα", μια ενότητα. Είναι "ανεξάρτητο από μόνο του", υπερβατικό στα πάντα, τρέφει όλα τα πράγματα "που έρχονται να υπάρξουν και αφανίζονται" όμως παραμένοντας το ίδιο αναλλοίωτο.
Σε αυτήν την κατάσταση, συν τοις άλλοις, "ένας άνθρωπος το βρίσκει πραγματικά άξιο να το ζει". Το να βιώσει κανείς αυτό το εσωτερικό πεδίο της ζωής, που μας αναφέρει ο Πλάτων μέσα από τα λόγια της Διοτίμα, είναι σαν να "ατενίζει την ίδια τη θεϊκή ομορφιά" - η υπέρβαση του κόσμου των ψευδαισθήσεων και το βίωμα της "αλήθειας". Το να έχεις αυτήν την εμπειρία είναι σαν να αποκτάς "αληθινή αρετή", σαν να "κερδίζεις τη φιλία των Ουρανών", σαν να γίνεσαι "αθάνατος".
Εδώ ξανά τα λόγια του Πλάτωνα καλούν το νου να βιώσει το υπερβατικό, οικείο σε όσους ασκούν την τεχνική του Υπερβατικού Διαλογισμού - το προς τα έσω καταστάλαγμα του νου, που αποκορυφώνεται την κατάσταση της σιωπηλής αφύπνισης. Με την επαναλαμβανόμενη υπέρβαση, ο νους εδραιώνεται όλο και περισσότερο σε αυτό το εσωτερικό πεδίο, και το νευρικό σύστημα εξαγνίζεται όλο και περισσότερο από το στρες. Με αυτόν τον τρόπο, με τον καιρό, η εμπειρία του υπερβατικού πεδίου γίνεται όλο και πιο καθαρή.
ΑΝΑΦΟΡΕΣ
1.Οι Διάλογοι του Πλάτωνα
2.Οι Διάλογοι του Πλάτωνα
3.Το Συμπόσιο του Πλάτωνα
4.Το Συμπόσιο του Πλάτωνα
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου