«Η Μακεδονία είναι σήμερα το κέντρο δράσης των λαθρανασκαφέων. Πριν από 50 χρόνια κανείς δεν γνώριζε τον αρχαιολογικό πλούτο της. Οι αρχαιοκάπηλοι (επάγγελμα που γεννήθηκε από τα προχριστιανικά χρόνια) περιορίζονταν στο αρχαιολογικό μεγαλείο της Αττικής, στα θραύσματα της παλαιάς Ελλάδας και μετά βίας έφταναν μέχρι τους θησαυρούς των ναυαγίων στο Νότιο Αιγαίο κι ώς τα ανοιχτά των Σποράδων».
Ο επί 30 και πλέον χρόνια αρχαιολόγος, επικεφαλής ανασκαφικών εργασιών στην περιοχή της Μακεδονίας καταθέτει στα «ΝΕΑ» - ανώνυμα, για ευνόητους λόγους - την άποψή του και ένα μίνι χρονικό των λαθρανασκαφικών δράσεων στο ευρύ έδαφος και κυρίως υπέδαφος της Βόρειας Ελλάδας.
«Επρεπε να έρθει ο καθηγητής Μανόλης Ανδρόνικος, οι ανασκαφές και τα ευρήματα της Βεργίνας, η παγκόσμια προβολή τους - όχι μόνο για αρχαιολογική και επιστημονική χρήση, αλλά κυρίως για πολιτική και η διαχείριση όλων αυτών των θεμάτων από ένα ευρύ φάσμα ανθρώπων διαφορετικών προελεύσεων και διαθέσεων» συνεχίζει.
«Οι άνθρωποι αυτοί, για την όποια κοινωνική, οικονομική, πολιτική τους ανέλιξη θα μπορούσαν να πουλήσουν τον πατέρα τους και τη μάνα τους, όχι μια χούφτα νομίσματα, πέτρες, χρυσά στεφάνια, αγγεία».
Δεν ήταν όμως μόνον αυτό. Συνέτειναν και άλλοι παράγοντες: «Η άναρχη δόμηση λόγω της ραγδαίας τουριστικής ανάπτυξης των τελευταίων χρόνων στα χαλκιδικιώτικα παράλια μετέτρεψε και τον τελευταίο οδηγό εκσκαφικών μηχανημάτων, αγρότη, οικοδόμο σε ειδικό, λόγω εμπειρίας».
Πώς μπορεί κάποιος να αντιμετωπίσει τη λαίλαπα που ονομάζεται αρχαιοκαπηλία, όχι μόνον στη Βόρεια Ελλάδα; «Η μάνα γη είναι ο καλύτερος φύλακας των αρχαίων μας. Ας αφήσουμε τα αρχαία μας στη γη φυλαγμένα, να τα βρουν οι αρχαιολόγοι του 10000 μ.Χ. τότε που οι Ελληνες - πολίτες και πολιτικοί - ίσως είναι καλύτεροι από τους σημερινούς και δείξουν μεγαλύτερο σεβασμό στην ιστορία τους», είπε στα «ΝΕΑ» ο καθηγητής Αρχαιολογίας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης και προσφάτως ακαδημαϊκός Μιχάλης Τιβέριος.
Η δήλωση αγανάκτησης αφορούσε όμως αποκλειστικά τα ευρήματα, κτιριακά συγκροτήματα, και έγινε με αφορμή τη διαμάχη για τη μεταφορά ή μη της τρίκλιτης βασιλικής του 5ου π.Χ. αιώνα που αποκαλύφθηκε κατά τη διάρκεια των ανασκαφών του Μετρό στο Σιντριβάνι της Θεσσαλονίκης.
Η βασιλική είχε αρχικά αποφασιστεί να αποκοπεί και να μεταφερθεί στο προαύλιο της Θεολογικής Σχολής. «Προκειμένου να γίνει οπλοστάσιο στις μονομαχίες μεταξύ "αναρχικών" και αστυνομίας, ας μείνει στη γη. Αυτή θα το φυλάξει καλύτερα», είπε ο καθηγητής, που προσέβαλε την αρχική απόφαση και τελικά η βασιλική αποφασίστηκε να καταχωθεί.
Το μεγάλο πρόβλημα εντοπίζεται πλέον στα κινητά ευρήματα. «Η αντιμετώπιση της σύγχρονής αρχαιοκαπηλίας - φαινόμενο παλιό όσο κι ο άνθρωπος - είναι πλέον ζήτημα παιδείας. Απαιτείται κατήχηση σχεδόν από την περίοδο της νηπιακής ηλικίας. Ισως θα έπρεπε να γίνουν επιβεβλημένες οι επισκέψεις των μαθητών, η συμμετοχή των ίδιων των κατοίκων των περιοχών στις ανασκαφές, η δημιουργία συνείδησης της «πνευματικής ιδιοκτησίας» και προστασίας του αρχαιολογικού θησαυρού», λέει ο κ. Τιβέριος.
Οσον αφορά τη γεωγραφική κατανομή των αρχαιοκαπήλων ο καθηγητής είναι κατηγορηματικός: «Μετρ στην αρχαιοκαπηλία είναι οι Θεσσαλοί. Τελευταία βέβαια το ενδιαφέρον μετατοπίστηκε λόγω του χρυσού στη Μακεδονία. Οσο για τη Χαλκιδική, είναι λογικό. Γνωρίζουν ότι το υπέδαφος των παραλίων βρίθει υπολειμμάτων από αρχαίες πλούσιες αποικίες. Αυτό σε συνδυασμό με την κακώς νοούμενη, άναρχη οικοδομική, τουριστική ανάπτυξη τούς ανοίγει τα μάτια και μεγεθύνει το ενδιαφέρον για εύκολο, έστω και παράνομο πλουτισμό».
Η Ελλάδα και ειδικά τα τελευταία χρόνια η Μακεδονία αποτελούν «χώρους υψηλού κινδύνου». Τα λαμπρά ευρήματα των τελευταίων χρόνων «έχουν ανεβάσει προφανώς τον πυρετό αυτού του ιδιότυπου και εγκληματικού εμπορίου, δεδομένου ότι υπάρχει πολύ μεγάλο κέρδος. Θυμίζει το ενδιαφέρον που προκαλούσαν στις αρχές του 20ού αιώνα τα προϊστορικά, μινωικά και μυκηναϊκά ευρήματα - αντικείμενα», λέει στα «ΝΕΑ» η καθηγήτρια Αρχαιολογίας στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο (πρώην προϊσταμένη των πανεπιστημιακών ανασκαφών στη Βεργίνα μετά το θάνατο του καθηγητή Μανόλη Ανδρόνικου) Στέλλα Δρούγου.
«Η αρχαιοκαπηλία αποδεικνύεται σήμερα ως ένα από τα μεγαλύτερα εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας και έτσι χαρακτηρίζεται από τη διεθνή νομοθεσία (μετά τα ναρκωτικά, τα όπλα και το εμπόριο ανθρώπων). Η σύγχρονη πραγματικότητα με την υψηλή τεχνολογία και την εύκολη διεθνή πληροφορία προσφέρουν ήδη πολλές δυνατότητες ανάπτυξης και έξαρσης των ιδιότυπων αυτών εγκλημάτων τα οποία αποφέρουν τεράστια κέρδη», προσθέτει.
«Το έγκλημα είναι πολύ μεγάλο, αφού κυριολεκτικά καταστρέφει την ιστορία των ανθρώπων, η οποία μετατρέπεται σε εμπόριο αντικειμένων. Η πραγματικότητα αυτή απαιτεί στρατηγική και εξειδικευμένο σχέδιο, δεν φτάνει η απλή φύλαξη. Χρειάζεται ευρεία ενημέρωση του κόσμου και τόνωση ενός συνετού αρχαιολογικού έργου» καταλήγει η κ. Δρούγου.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου