Στα μέσα του 2ου αιώνα, το χριστιανικό κίνημα είχε ενδυναμωθεί
αρκετά, ώστε να φιλοδοξεί να κερδίσει οπαδούς μέσα από τους
κύκλους των μορφωμένων. Εκκλησιαστικοί ηγέτες επιδίδονταν
σοβαρά στο έργο της καταπολέμησης της ελληνικής φιλοσοφίας
-συχνά υπό τη μορφή γραπτής «απολογίας», δηλαδή υπεράσπισης
που στρεφόταν κατά των Εθνικών αλλά και αντιπάλων χριστιανικών
παρατάξεων. Οι επιθέσεις κατά του Επικουρισμού μέσα από τα έργα
αυτά αποτελούσαν κοινοτοπία, όπως φαίνεται λ.χ. στον
«Λόγο προς Έλληνας» του Τατιανού, στην «Απολογία υπέρ
χριστιανών προς τη Ρωμαϊκή Σύγκλητο» του Ιουστίνου Μάρτυρος,
στον «Προτρεπτικό προς Έλληνας» και στους «Στρωματείς» του
Κλήμη Αλεξανδρείας*, στο πεντάτομο βιβλίο «Κατά των αιρέσεων»
του Ειρηναίου (επισκόπου της Λυών) κ. α.
[* «Φιλοσοφίαν μεν ου πάσαν, αλλά την επικούρειον, ης και
μέμνηται εν ταις Πράξεσιν των αποστόλων ο Παύλος διαβάλλει,
πρόνοιαν αναιρούσαν και ηδονήν εκθειάζουσαν». (Κλήμης Αλεξανδρεύς Στρωματείς, 11.51)]
αρκετά, ώστε να φιλοδοξεί να κερδίσει οπαδούς μέσα από τους
κύκλους των μορφωμένων. Εκκλησιαστικοί ηγέτες επιδίδονταν
σοβαρά στο έργο της καταπολέμησης της ελληνικής φιλοσοφίας
-συχνά υπό τη μορφή γραπτής «απολογίας», δηλαδή υπεράσπισης
που στρεφόταν κατά των Εθνικών αλλά και αντιπάλων χριστιανικών
παρατάξεων. Οι επιθέσεις κατά του Επικουρισμού μέσα από τα έργα
αυτά αποτελούσαν κοινοτοπία, όπως φαίνεται λ.χ. στον
«Λόγο προς Έλληνας» του Τατιανού, στην «Απολογία υπέρ
χριστιανών προς τη Ρωμαϊκή Σύγκλητο» του Ιουστίνου Μάρτυρος,
στον «Προτρεπτικό προς Έλληνας» και στους «Στρωματείς» του
Κλήμη Αλεξανδρείας*, στο πεντάτομο βιβλίο «Κατά των αιρέσεων»
του Ειρηναίου (επισκόπου της Λυών) κ. α.
[* «Φιλοσοφίαν μεν ου πάσαν, αλλά την επικούρειον, ης και
μέμνηται εν ταις Πράξεσιν των αποστόλων ο Παύλος διαβάλλει,
πρόνοιαν αναιρούσαν και ηδονήν εκθειάζουσαν». (Κλήμης Αλεξανδρεύς Στρωματείς, 11.51)]
Δύο κεντρικές ιδέες διέτρεχαν την πολεμική των πρώιμων απολογητών: Πρώτον, ότι η ελληνική
φιλοσοφία ήταν άξια χλευασμού, διότι οι Έλληνες φιλόσοφοι διαφωνούσαν μεταξύ τους σε
απελπιστικό σημείο. Οι απολογητές χρησιμοποιούσαν τις διαφωνίες μεταξύ των Ελλήνων -τις
πρόβαλλαν συστηματικά- ως απόδειξη ότι το ανθρώπινο πνεύμα δεν μπορούσε να φτάσει σε
οριστικά συμπεράσματα και να οδηγήσει στην αλήθεια. (Κατά ειρωνεία της ιστορίας, την ίδια
εποχή μαίνονταν οι διαμάχες μεταξύ των ίδιων των χριστιανών…).
φιλοσοφία ήταν άξια χλευασμού, διότι οι Έλληνες φιλόσοφοι διαφωνούσαν μεταξύ τους σε
απελπιστικό σημείο. Οι απολογητές χρησιμοποιούσαν τις διαφωνίες μεταξύ των Ελλήνων -τις
πρόβαλλαν συστηματικά- ως απόδειξη ότι το ανθρώπινο πνεύμα δεν μπορούσε να φτάσει σε
οριστικά συμπεράσματα και να οδηγήσει στην αλήθεια. (Κατά ειρωνεία της ιστορίας, την ίδια
εποχή μαίνονταν οι διαμάχες μεταξύ των ίδιων των χριστιανών…).