του Κωνσταντίνου Σ. Γιαντσιού
Εδώ και λίγες μέρες, έρχονται στο φως πληροφορίες που συγκλονίζουν. Η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία (EPPO), με επικεφαλής την αδέκαστη Λάουρα Κοβέσι, ξετυλίγει ένα κουβάρι διαφθοράς που μοιάζει να ξεπερνά σε δυσωδία ακόμη και το σκάνδαλο του ΟΠΕΚΕΠΕ. Αν όλα επιβεβαιωθούν, δεν πρόκειται απλώς για μια υπόθεση απάτης με επιδοτήσεις. Πρόκειται για μια υβριδική μορφή βαριάς θεσμικής και πολιτικής σήψης με συνέπειες που απειλούν την ίδια τη δημοκρατική σταθερότητα της χώρας.
Η Ελλάδα, μια χώρα ήδη καταχρεωμένη και θεσμικά ευάλωτη, φέρεται να βρίσκεται μπροστά σε πρόστιμα που αγγίζουν τα 2 δισεκατομμύρια ευρώ, λόγω παράνομων πρακτικών σε δηλώσεις εκτάσεων, ghost-αγροτεμαχίων και καταχρηστικής διαχείρισης ευρωπαϊκών κονδυλίων. Το μεγαλύτερο όμως πλήγμα δεν είναι οικονομικό.
Δεν είναι απλώς σκάνδαλο. Είναι οργανωμένο σύστημα
Το πραγματικό σοκ είναι θεσμικό και πολιτειακό. Η έρευνα της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας αναδεικνύει με τραγικό τρόπο την αδυναμία του ελληνικού πολιτικού συστήματος να αυτοκαθαρθεί. Αντιθέτως, η ελληνική Δικαιοσύνη — με λίγες φωτεινές εξαιρέσεις — ποιεί την νήσσαν. Και η αίσθηση στους πολίτες είναι πως οι υπεύθυνοι παραμένουν στο απυρόβλητο, μέσα από συγκάλυψη, κομματικές διαπλοκές και πελατειακές συνεννοήσεις.
Ο κόσμος δεν εμπιστεύεται κανέναν
Η πίστη των πολιτών στους θεσμούς καταρρέει. Η Βουλή, τα κόμματα, η Δικαιοσύνη, η δημόσια διοίκηση — όλα δείχνουν να λειτουργούν χωρίς ηθική νομιμοποίηση. Κι έτσι γεννιέται ο μεγάλος κίνδυνος: η κατάρρευση του πολιτικού συστήματος, όχι με πραξικόπημα, αλλά με γενικευμένη απαξίωση, σιωπηλή αποστασιοποίηση, και τελικά ακραία φαινόμενα.
Δεν είναι τυχαίο που όλο και περισσότεροι θυμούνται το 2015. Το "Όχι" του λαού που έγινε "Ναι" ήταν ίσως το σημείο μηδέν για την εμπιστοσύνη στον κοινοβουλευτισμό. Από τότε, λένε πολλοί, η Δημοκρατία έγινε διακοσμητική. Κι από τότε, κάποιοι λίγοι — εντός κομμάτων και μηχανισμών — διοικούν σαν χούντα χωρίς στολή, με μόνο μέλημα τη διατήρηση του ελέγχου και τη νομή της εξουσίας.
Ξένοι «διαιτητές» στους θεσμούς;
Όπως στο ποδόσφαιρο φέραμε ξένους διαιτητές για να τελειώσει η ντροπή, έτσι ίσως πρέπει να φέρουμε και “ξένους διαιτητές” στη Δικαιοσύνη, στη Διοίκηση, στον Έλεγχο. Όχι γιατί δεν έχουμε ικανούς Έλληνες, αλλά γιατί το σύστημα έχει διαβρώσει και καταπιεί όσους προσπάθησαν να σταθούν όρθιοι.
Η Λάουρα Κοβέσι, που λέγεται ότι έχει ρίζες από τη Μηλιά Μετσόβου, είναι σήμερα μια φωνή αξιοπιστίας για την Ευρώπη. Δυστυχώς, η ελληνική πολιτεία δεν διαθέτει κανέναν θεσμικό φορέα που να εμπνέει την ίδια εμπιστοσύνη.
Το διακύβευμα: όχι η εικόνα, αλλά η ουσία
Η Ελλάδα έχει υποστεί και στο παρελθόν διεθνή διασυρμό. Αυτό είναι το μικρότερο κακό. Το μεγάλο κακό είναι η διάλυση των θεσμών, η απαξίωση της Δημοκρατίας, και η απώλεια της ελπίδας για δικαιοσύνη, ισονομία, αξιοκρατία.
Αν δεν υπάρξει κάθαρση — αληθινή, γενναία και με ονοματεπώνυμα — τότε η Δημοκρατία στην Ελλάδα θα ζει με αναπνευστήρα. Και ο λαός της, για μια ακόμη φορά, θα κληθεί να πληρώσει τον λογαριασμό.
